80 NĂM XÂY DỰNG VÀ TRƯỞNG THÀNH CỦA NGÀNH CƠ YẾU VIỆT NAM

Ngày 12/9/1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ký Sắc lệnh số 34/SL, chính thức thành lập Ban Mật mã quân sự - tổ chức Cơ yếu đầu tiên, đánh dấu sự ra đời của ngành CYVN. Từ đó đến nay, trong suốt chặng đường 80 năm xây dựng, phát triển và trưởng thành, ngành CYVN được rèn luyện, thử thách qua các cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược để bảo vệ Tổ quốc. Lực lượng Cơ yếu đã kiên cường vượt qua mưa bom, bão đạn, giữ vững thông tin liên lạc bí mật, thông suốt, góp công lớn vào ngày đất nước thống nhất. Hàng trăm chiến sĩ đã anh dũng hy sinh, tạo nên truyền thống vẻ vang “Trung thành, tận tụy, đoàn kết, kỷ luật, sáng tạo” của ngành CYVN. Sau năm 1975 cho đến nay, ngành Cơ yếu tiếp tục được củng cố, hiện đại hóa, hình thành hệ thống mật mã quốc gia, đảm bảo bí mật thông tin trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong thời kỳ mới.

Từ Ban Mật mã quân sự - tổ chức Cơ yếu đầu tiên, ngành CYVN đã từng bước xây dựng nên hệ thống tổ chức thống nhất và chặt chẽ. Tổ chức của lực lượng Cơ yếu bao gồm: Ban Cơ yếu Chính phủ (CYCP); Cơ yếu các Bộ, ngành: Hệ thống tổ chức cơ yếu Quân đội, Hệ thống tổ chức cơ yếu Công an,

Hệ thống tổ chức cơ yếu Ngoại giao và Hệ thống tổ chức cơ yếu trong cơ quan của Đảng, cơ quan khác của Nhà nước ở Trung ương và địa phương. Trong đó, Ban CYCP giữ vai trò đặc biệt quan trọng trong hệ thống chính trị - an ninh quốc gia: là cơ quan mật mã quốc gia, quản lý chuyên ngành về cơ yếu, đặt dưới sự chỉ đạo trực tiếp của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, có trách nhiệm giúp Bộ trưởng tham mưu cho Đảng, Nhà nước về công tác Cơ yếu, thực hiện quản lý nhà nước về Cơ yếu trong phạm vi toàn quốc (Điều 1, Nghị định số 09/2014/NĐ-CP).

Ngành CYVN đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ và đạt được những kết quả rất đáng tự hào. Với những thành tích vẻ vang và chiến công to lớn, ngành CYVN đã được Đảng, Nhà nước trao tặng nhiều phần thưởng cao quý: Huân chương Sao vàng năm 2005, Huân chương Hồ Chí Minh năm 1985 và 2015, nhiều tập thể cá nhân được phong tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân cùng nhiều phần thưởng cao quý khác. Những phần thưởng cao quý mà Đảng, Nhà nước trao tặng chính là minh chứng thiêng liêng cho sự hy sinh thầm lặng, cống hiến bền bỉ của biết bao thế hệ cán bộ, nhân viên, chiến sĩ ngành CYVN. Đó không chỉ là sự ghi nhận đầy trân trọng, mà còn là nguồn động viên to lớn, hun đúc thêm ý chí, nghị lực để lực lượng Cơ yếu tiếp tục gìn giữ và phát huy truyền thống vẻ vang, vượt qua mọi gian nan, thử thách – vững vàng trên con đường bảo vệ an ninh, bí mật quốc gia trong thời đại mới.

XÂY DỰNG NGÀNH CƠ YẾU VIỆT NAM CÁCH MẠNG, CHÍNH QUY, TIẾN THẲNG LÊN HIỆN ĐẠI

Những năm gần đây, tình hình chính trị, an ninh thế giới, khu vực tiếp tục diễn biến nhanh và phức tạp; các thách thức về chiến tranh thông tin, chiến tranh trên không gian mạng đang hiện hữu và ngày càng quyết liệt. Trước bối cảnh đó, ngày 05/3/2020, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 56-NQ/TW về Chiến lược phát triển ngành CYVN đến năm 2030 và định hướng đến năm 2045 (Nghị quyết số 56). Trong đó, xác định mục tiêu xây dựng ngành CYVN cách mạng, chính quy, tiến thẳng lên hiện đại; lực lượng Cơ yếu tuyệt đối trung thành với Đảng, Nhà nước và nhân dân, được tổ chức thống nhất, chặt chẽ, tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả; có nền khoa học - công nghệ tiên tiến, đáp ứng yêu cầu bảo mật, an toàn thông tin lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng, quản lý của Nhà nước, chỉ huy của lực lượng vũ trang nhân dân trong mọi tình huống, phục vụ đắc lực, hiệu quả sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.

Sau 5 năm thực hiện Nghị quyết số 56, lực lượng Cơ yếu toàn Ngành đã hoàn thành tốt mục tiêu giai đoạn 2020 - 2025, trong đó có nhiều nội dung đạt kết quả nổi bật: Xây dựng lực lượng Cơ yếu cách mạng, chính quy, tiến thẳng lên hiện đại, đúng với tính chất, nhiệm vụ của ngành khoa học - kỹ thuật cơ mật đặc biệt thuộc lĩnh vực an ninh quốc gia; hệ thống văn bản pháp luật về cơ yếu cơ bản đã được xây dựng, ban hành đồng bộ với hệ thống pháp luật hiện hành, thể chế hóa các chủ trương, đường lối của Đảng về công tác cơ yếu vào pháp luật để bảo đảm cơ sở pháp lý chặt chẽ trong tổ chức thực hiện, đáp ứng yêu cầu thực tiễn đòi hỏi; tổ chức bộ máy cơ yếu được kiện toàn tinh gọn gắn với đổi mới phương thức hoạt động, lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý, điều hành, bảo đảm thông suốt.

Đồng chí Trung tướng Vũ Ngọc Thiềm, Trưởng Ban Cơ yếu Chính phủ tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân xuất sắc tại Hội nghị sơ kết 5 năm thực hiện Nghị quyết số 56

Đặc biệt, ngành Cơ yếu đã tự chủ nghiên cứu, phát triển các hệ mật tiên tiến, điển hình là xây dựng, công bố thuật toán mã khối Việt Nam đầu tiên (MKV) - đây là thuật toán có hàm lượng tri thức cao mà chỉ một số quốc gia có nền khoa học, công nghệ hiện đại mới xây dựng được; đáp ứng tốt yêu cầu triển khai các hoạt động cơ yếu phục vụ sự chỉ đạo, điều hành của lãnh đạo Đảng, Nhà nước, chỉ huy của lực lượng vũ trang trong mọi tình huống và nhu cầu bảo mật, an toàn thông tin của Trung ương, bộ, ban, ngành, địa phương; nhất là phục vụ công tác bảo mật, an toàn thông tin phục vụ chuyển đổi số (CĐS), phát triển Chính phủ điện tử của các ngành, các cấp. Ngoài ra, Ban CYCP đã phối hợp với Văn phòng Trung ương Đảng, các cơ quan Đảng Trung ương và địa phương thực hiện bảo đảm bảo mật, an toàn thông tin cho các hệ thống thông tin của các cơ quan Đảng và xây dựng các giải pháp bảo mật đề án đã đề ra; chủ trì, phối hợp Bộ Công an, Văn phòng Chính phủ và Bộ Thông tin và Truyền thông (nay là Bộ Khoa học và Công nghệ) triển khai các giải pháp bảo đảm an toàn, xác thực và bảo mật thông tin dùng mật mã, triển khai dịch vụ chứng thực chữ ký số chuyên dùng Chính phủ cho các hệ thống thông tin và cơ sở dữ liệu (Nghị quyết số 175/NQ-CP ngày 30/10/2023 của Chính phủ); Đề án 06 về “Phát triển ứng dụng dữ liệu về dân cư, định danh và xác thực điện tử phục vụ CĐS quốc gia giai đoạn 2022 - 2025, tầm nhìn đến năm 2030”…

Nhằm góp phần xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, những năm qua, Ban CYCP đã tăng cường củng cố, hoàn thiện hệ thống pháp luật về cơ yếu và hệ thống pháp luật có liên quan tạo hành lang pháp lý đồng bộ, khẳng định vị thế, vai trò, tính chất hoạt động của lực lượng Cơ yếu và cơ quan mật mã quốc gia trong thời kỳ mới.

Trong đó, xác định rõ tầm quan trọng của công tác bảo mật, an toàn thông tin, Ban CYCP đã chủ động nghiên cứu, phát triển và sản xuất, đưa vào sử dụng nhiều giải pháp nhằm bảo mật thông tin bí mật nhà nước trên môi trường mạng. Triển khai bảo mật Hội nghị Trung ương 11 (khóa XIII) không giấy tờ và đang phối hợp cơ quan chức năng triển khai giải pháp bảo mật Đại hội XIV của Đảng.

Đáng chú ý, năm 2024 đánh dấu bước đột phá trong công tác bảo mật kỳ thi tại Việt Nam, Ban CYCP triển khai thành công giải pháp bảo mật đề thi cho Bộ Giáo dục và Đào tạo. Trước đó, nhận thấy những rủi ro tiềm tàng của phương thức vận chuyển đề thi truyền thống, Ban CYCP đã đề xuất giải pháp thay thế hoàn toàn phương thức vận chuyển bằng con người qua các phương tiện giao thông bằng hệ thống chuyển giao đề thi điện tử được mã hóa bảo mật. Đề thi tuyển chọn đội tuyển Olympic quốc tế được chuyển giao bằng phương thức điện tử mã hóa, giúp loại bỏ nguy cơ thất lạc, lộ lọt thông tin, đồng thời nâng cao tốc độ, tính an toàn và hiệu quả quản lý đề thi. Cuối năm 2024, Ban CYCP cũng đã triển khai bảo mật thành công kỳ thi học sinh giỏi quốc gia - kỳ thi có quy mô toàn quốc, đòi hỏi mức độ bảo mật cao và bảo đảm tính toàn vẹn tuyệt đối của đề thi.

Năm 2025, Ban CYCP triển khai đồng bộ giải pháp bảo mật cho ba kỳ thi quan trọng cấp quốc gia: Kỳ thi tuyển chọn đội tuyển Olympic quốc tế, kỳ thi tốt nghiệp THPT và kỳ thi học sinh giỏi quốc gia. Việc vận chuyển đề thi THPT quốc gia qua hệ thống mật mã của ngành Cơ yếu giúp tiết kiệm hàng tỷ đồng mỗi năm. Việc áp dụng giải pháp mã hóa, bảo mật đề thi không chỉ khẳng định bước tiến quan trọng trong công tác tổ chức thi cử, mà còn góp phần hiện đại hóa ngành giáo dục, bảo đảm tính công bằng, minh bạch trong các kỳ thi quốc gia.

Lãnh đạo Ban Cơ yếu Chính phủ cùng các đại biểu tham dự chụp ảnh lưu niệm tại Hội nghị sơ kết 05 năm thực hiện Nghị quyết số 56/NQ-TW ngày 05/3/2020 của Bộ Chính trị

Cũng trong năm 2025, thực hiện Quyết định số 204-QĐ/TW ngày 29/11/2024 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng về việc phê duyệt Đề án CĐS trong các cơ quan Đảng, Ban Chỉ đạo CĐS trong các cơ quan Đảng đã giao nhiệm vụ cho Ban CYCP chủ trì, phối hợp với Văn phòng Trung ương Đảng, Bộ Khoa học và Công nghệ triển khai giải pháp bảo mật, mã hóa phục vụ gửi, nhận văn bản có cấp độ Mật từ Trung ương đến cấp xã. Theo đó, Ban CYCP đã ban hành Kế hoạch số 368/KH-BCY ngày 03/6/2025 về Triển khai giải pháp và sản phẩm bảo đảm bảo mật, an toàn thông tin, bảo vệ bí mật nhà nước phục vụ ký số, gửi, nhận văn bản mật giữa các cơ quan Đảng trên Hệ thống thông tin điều hành tác nghiệp trong các cơ quan Đảng.

Với tinh thần quyết tâm, tập thể Lãnh đạo Ban CYCP cùng toàn thể cán bộ, nhân viên của các cơ quan, đơn vị thuộc Ban đã tham gia triển khai tại các tỉnh ủy, thành ủy, các cơ quan Đảng ở Trung ương để tổ chức lắp đặt, cài đặt, cấu hình, hướng dẫn sử dụng, bàn giao các thiết bị và sản phẩm mật mã bảo, đảm hoạt động thông suốt đúng quy trình nghiệp vụ từ xã lên tỉnh và Trung ương. Việc đưa vào vận hành Hệ thống thông tin điều hành tác nghiệp trong các cơ quan đảng đảm bảo tính bảo mật, thống nhất trên toàn quốc không chỉ là bước tiến về mặt công nghệ mà còn là động lực quan trọng giúp thúc đẩy quá trình chuyển đổi số và vận hành mô hình chính quyền địa phương 02 cấp.

MỘT SỐ NHIỆM VỤ VÀ GIẢI PHÁP CHIẾN LƯỢC CỦA NGÀNH CƠ YẾU VIỆT NAM TRONG KỶ NGUYÊN VƯƠN MÌNH CỦA DÂN TỘC

Kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam, dưới sự lãnh đạo, cầm quyền của Đảng Cộng sản, đất nước đang có những bước chuyển mình để hướng đến thực hiện thắng lợi các mục tiêu chiến lược đưa Việt Nam trở thành nước phát triển, có nền công nghiệp hiện đại sánh vai với các cường quốc năm châu. Trong quá trình đó, đan xen nhiều cơ hội và thách thức, bởi vậy đòi hỏi công tác cơ yếu cũng cần có chiến lược phát triển rõ ràng. Để đáp nâng cao hiệu quả công tác và đáp ứng các yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới, ngành CYVN cần đẩy mạnh thực hiện một số nhiệm vụ, giải pháp chiến lược sau:

Một là, đẩy mạnh công tác tuyên truyền, tăng cường đưa nội dung quản lý nhà nước về cơ yếu vào giảng dạy tại các cơ sở đào tạo, bồi dưỡng cán bộ lãnh đạo, quản lý, tạo sự thống nhất cao trong nhận thức và hành động của cấp ủy, tổ chức đảng, các cấp, các ngành và toàn lực lượng Cơ yếu về tầm quan trọng trong xây dựng ngành CYVN cách mạng, chính quy, tiến thẳng lên hiện đại;

Hai là, thực hiện tốt Đề án đào tạo phát triển nguồn nhân lực ngành Cơ yếu đến năm 2030, trọng tâm đào tạo bồi dưỡng nguồn nhân lực chất lượng cao, đội ngũ chuyên gia chuyên sâu, nhà khoa học đầu ngành, phục vụ hiệu quả công tác nghiên cứu, giảng dạy, kiểm định, thiết kế, chế tạo, sản xuất sản phẩm mật mã, bảo mật an toàn thông tin trọng điểm;

Ba là, tập trung phát triển các hạ tầng cơ sở mật mã quốc gia, chứng thực chữ ký số chuyên dùng, giám sát an toàn thông tin mạng và hệ thống công cụ, trang thiết bị kiểm định sản phẩm mật mã, bảo mật an toàn thông tin hiện đại, đồng bộ, đáp ứng yêu cầu phát triển công tác cơ yếu trong tình hình mới;

Bốn là, đẩy mạnh nghiên cứu chuyên sâu, làm chủ công nghệ lõi, công nghệ nền, công nghệ mới, giải quyết hiệu quả những vấn đề mới, khó phục vụ phát triển ngành như: Mật mã lượng tử, chuỗi khối, trí tuệ nhân tạo, chip bán dẫn có bảo mật.

Bên cạnh đó, Ban CYCP tiếp tục tập trung hoàn thành các đề án, chương trình hành động thực hiện Nghị quyết số 56 và kế hoạch đầu tư công trung hạn 5 năm giai đoạn 2026 - 2030, gắn với Kế hoạch thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và CĐS quốc gia; hoàn thành tốt mục tiêu xây dựng, phát triển ngành CYVN cách mạng, chính quy, tiến thẳng lên hiện đại giai đoạn 2026 - 2030.

Nhiệm vụ của ngành Cơ yếu ngày càng cao, nhiều nhiệm vụ khó, đòi hỏi tiến độ thời gian cấp bách. Các cấp ủy, tổ chức đảng, lãnh đạo, quản lý các cấp và toàn thể đội ngũ cán bộ, nhân viên toàn Ngành luôn xác định quyết tâm cao, nỗ lực thực hiện nhiệm vụ, hoàn thành tốt các mục tiêu, nhiệm vụ, góp phần tích cực vào công cuộc đột phá phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới.

[Quý độc giả đón đọc Tạp chí An toàn thông tin số 4 (086) 2025 tại đây]