Trong khuôn khổ các sự kiện bên lề của Lễ mở ký Công ước của Liên Hợp Quốc về chống tội phạm mạng, chiều 26/10/2025 đã diễn ra Toạ đàm chính sách “Hiện thực hóa Công ước Liên Hợp quốc về chống tội phạm mạng: Xây dựng năng lực – Trụ cột của Hợp tác toàn cầu”. Đồng chí Nguyễn Quang Dũng, Phó Viện trưởng Viện kiểm sát Nhân dân tối cao đã đại diện cho Viện kiểm sát nhân dân tối cao Việt Nam, có bài phát biểu về công tác Xây dựng năng lực – Trụ cột của Hợp tác toàn cầu để hiện thực hóa Công ước Liên Hợp quốc về chống tội phạm mạng. Sau đây là những nội dung có trong bài phát biểu.

Đồng chí Nguyễn Quang Dũng, Phó Viện trưởng Viện kiểm sát Nhân dân tối cao phát biểu tại sự kiện

Cập nhật kỹ năng, công nghệ và phương pháp điều tra mới để ứng phó hiệu quả với các thách thức của tội phạm mạng

Tại buổi tọa đàm Phó Viện trưởng Nguyễn Quang Dũng cho biết: “Chúng ta đều có thể cảm nhận rất rõ, sự phát triển bùng nổ của công nghệ thông tin, mạng internet và trí tuệ nhân tạo đã mang lại nhiều lợi ích to lớn, làm thay đổi hành vi, thói quen, phương thức sinh hoạt, học tập và làm việc của cả nhân loại. Tuy nhiên, song hành với những tiến bộ đó là sự gia tăng nhanh chóng của tội phạm mạng - với phương thức, thủ đoạn ngày càng tinh vi, xuyên biên giới và khó phát hiện, gây hậu quả nặng nề cho kinh tế, xã hội và an ninh toàn cầu”.

Trong bối cảnh đó, Công ước về phòng chóng tội phạm mạng đã tạo ra khuôn khổ pháp lý toàn cầu đầu tiên điều chỉnh toàn diện hoạt động phòng ngừa, điều tra, truy tố và xét xử tội phạm mạng; là cơ sở quan trọng để các quốc gia cùng nhau xây dụng niềm tin pháp lý, tăng cường hợp tác tư pháp, trao đổi chứng cứ điện tử và tương trợ tư pháp hình sự.

Theo Hiến pháp và pháp luật Việt Nam, Viện kiểm sát nhân dân là cơ quan có chức năng thực hành quyền công tố và kiểm sát hoạt động tư pháp, có vị trí độc lập trong bộ máy nhà nước, thực hiện nhiệm vụ bảo vệ pháp luật, bảo vệ công lý, bảo vệ quyền con người và quyền công dân; đồng thời, Viện kiểm sát nhân dân tối cao là cơ quan Trung ương đầu mối tương trợ tư pháp hình sự của Việt Nam và là đầu mối hợp tác quốc tế trong thu hồi tài sản do phạm tội mà có.

Trong thực tiễn điều tra, truy tố, xét xử, Viện kiểm sát nhân dân luôn phối hợp chặt chẽ, kịp thời với cơ quan điều tra và cơ quan chức năng liên quan ngay từ khi tiếp nhận xử lý tin báo, tố giác tôi phạm đến điều tra, truy tố, xét xử, đảm bảo việc xử lý tội phạm đúng người, đúng tội, không oan sai và không bỏ lọt tội phạm.

Để ứng phó hiệu quả với các thách thức của tội phạm mạng, các cơ quan chức năng của Việt Nam trong đó có Viện kiểm sát nhân dân đã triển khai nhiều biện pháp đồng bộ, đó là:

Về thể chế: Tăng cường xây dựng, hoàn thiện pháp luật trong nuớc. Sửa đổi các đạo luật có liên quan trực tiếp hoặc gián tiếp đến tội phạm mạng, như Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi 2017), Bộ luật Tố tụng hình sự 2015, Luật An ninh mạng 2018, Luật Giao dịch điện tử, Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân, Luật Tương trợ tư pháp về hình sự để đảm bảo tương thích với các chuẩn mực quốc tế.

Về năng lực chuyên môn: Thường xuyên tổ chức các khóa đào tạo, tập huấn chuyên sâu cho Kiểm sát viên về điều tra kỹ thuật số, giám định dữ liệu, thu thập, bảo quản và sử dụng chứng cứ điện tử.

Về hợp tác quốc tế: Chủ động, tích cực thúc đấy việc đàm phán, ký kết Hiệp định tương trợ tư pháp về hình sự, Thỏa thuận hợp tác với Viện công tố, Viện kiểm sát và của nhiều quốc gia; chủ động, tích cực tham gia các mạng lưới hợp tác đa phương như ARIN-AP, SEA JUST, Crime-AP,Glob.E.... để chia sẻ thông tin và kinh nghiệm thực tiễn tốt về điều tra tội phạm mạng với các nước có trình độ kỹ thuật tiên tiến; thực hiện hiệu quả, kịp thời các hoạt động hợp tác tương trợ tư pháp hình sự và tăng cường hợp tác quốc tế thu hồi tài sản do phạm tội mà có.

Về chuyển đổi số: Đẩy mạnh chuyển đổi số trong ngành kiểm sát nhân dân: Xây dựng hệ thống phần mềm quản lý chỉ đạo điều hành điện tử; quản lý hồ sơ án điện tử; phần mềm quản lý hoạt động tương trợ tư pháp về hình sự; nâng cao khả năng phân tích dữ liệu số trong công tác điều tra và truy tố; tăng cường năng lực cho cán bộ Phòng giám định kỹ thuật hình sự của Ngành.

Hiện thực hóa Công ước cần tập trung vào bốn trụ cột quyết định hiệu quả và bền vững của Hợp tác toàn cầu

Phó Viện trưởng Nguyễn Quang Dũng cho biết: Công uớc Liên hợp quốc về phòng chống tội phạm mạng chỉ có thể phát huy hiệu quả nếu được triển khai thông qua năng lực thực thi mạnh mẽ của từng quốc gia. Do vậy, việc hiện thực hóa Công ước sẽ chỉ thành công khi mỗi quốc gia dù lớn hay nhỏ, dù giàu hay nghèo đều cần phải tập trung vào nǎng lực thực thi, sẵn sàng gánh vác trách nhiệm và thiện chí phối hợp hành động - đây là những yếu tố quyết định tính hiệu quả và bền vững của hợp tác quốc tế.

Viên kiểm sát nhân dân tối cao Việt Nam cho rằng việc hiện thực hóa Công ước cần tập trung vào bốn trụ cột sau đây:

1. Nâng cao năng lực pháp lý: Các quốc gia cần rà soát quy định pháp luật trong nước, xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật quốc gia để tương thích với chuẩn mực quốc tế.

2. Nâng cao năng lực kỹ thuật: Các quốc gia cần đầu tư xây dựng hệ thống hạ tầng công nghệ thông tin, cơ sở dữ liệu số đảm bảo kết nối an toàn; tăng cường ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong phân tích dữ liệu nhằm nâng cao năng lực phát hiện và truy vết tội phạm.

3. Nâng cao năng lực con người: Các quốc gia cần tăng cường đào tạo đội ngũ điều tra viên, công tố viên, chuyên gia kỹ thuật có trình độ cao về điều tra kỹ thuật số và giám định dữ liệu điện tử.

4. Tăng cường hợp tác quốc tế: Các quốc gia, khu vực và tổ chức quốc tế cần thiết lập đầu mối và cơ chế chia sẻ thông tin nhanh chóng, tin cây, mình bạch; tích cực thúc đẩy việc đàm phán, ký kết Hiệp định tương trợ tư pháp về hình sự song phương hoặc đa phương; chủ động tham gia và các diễn dàn hợp tác quốc tế về tư pháp và pháp luật nhằm tǎng cường trao đổi kinh nghiệm, chia sẻ thông tin và hỗ trợ kỹ thuật lẫn nhau.

Viện kiểm sát nhân dân tối cao Việt Nam đánh giá cao vai trò của hợp tác đa phương, trong đó Liên Hợp quốc và UNODC là hạt nhân thúc đẩy sự tin cây và chia sé giữa các quốc gia. Để tăng cường năng lực cho các quốc gia đang phát triển, trong khuôn khổ diễn đàn này, đại diện cho Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, đồng chí đã đề xuất Liên Hợp quốc và UNODC thành lập các trung tâm đào tạo khu vực về điều tra tội phạm mạng và chứng cứ điện tử; tăng cường trao đổi chuyên gia, học viên và tập huấn chung; đồng thời xây dựng cơ chế phối hợp nhanh giữa các cơ quan thực thi pháp luật các nuớc trong diều tra xuyên biên giới.

Phó Viện trưởng Nguyễn Quang Dũng nhấn mạnh: Công ước Liên hợp quốc về phòng chống tội phạm mạng là bước ngoặt của hợp tác tư pháp quốc tế trong kỷ nguyên số. Ông tin tưởng rằng, với tinh thần “Hợp tác - Trách nhiệm - Hiệu quả”, cùng sự hỗ trợ của cộng đồng quốc tế, chúng ta có thể xây dựng một không gian mạng an toàn, đáng tin cậy và nhân văn cho mọi người. Việt Nam cam kết tiếp tục đồng hành cùng Viện công tố/ Viện kiểm sát và cơ quan tư pháp trên toàn thế giới để cùng nhau hiện thực hóa Công ước, hướng tới một hệ sinh thái an ninh mang toàn cầu bền vũng, công bằng và nhân vǎn.