Ông Phùng Công Sưởng, Tổng Biên tập Báo Tiền Phong, mở đầu tọa đàm bằng việc khẳng định đất nước ta đang chứng kiến một làn sóng bùng nổ của nền kinh tế số, nơi giá trị không chỉ được tạo ra từ hàng hóa hữu hình, mà còn từ dữ liệu, thuật toán và niềm tin số. Ông nêu bật những con số ấn tượng phản ánh tiềm năng không thể đảo ngược: tổng giá trị thị trường tài sản mã hóa toàn cầu đã vượt 2.500 tỷ USD và đặc biệt, Việt Nam luôn nằm trong bảng xếp hạng các quốc gia có tỷ lệ người sở hữu tài sản mã hóa nhiều nhất thế giới, với khoảng 20 triệu người từng đầu tư hoặc giao dịch tiền mã hóa, cùng quy mô thị trường ước tính hơn 220 tỷ USD. Những con số này cho thấy Việt Nam đứng trước một thị trường mới đầy tiềm năng, nơi công nghệ Blockchain và tiền mã hóa có thể mở ra cơ hội đổi mới trong nhiều lĩnh vực.

Tuy nhiên, Tổng Biên tập Báo Tiền Phong cũng thẳng thắn nhìn nhận những hệ lụy nghiêm trọng kéo dài trong suốt thời gian thị trường nằm trong "vùng xám" pháp lý. Sự thiếu kiểm soát đã khiến thị trường bị lợi dụng thành công cụ lừa đảo, gây ra hàng loạt vụ án chấn động như Antex, Ifan, Pincoin, Sky Mining, Coolcat, Lion Group... làm nhiều người dùng mất tiền và suy giảm niềm tin vào công nghệ số. Số liệu từ Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao - Bộ Công an cho thấy chỉ tính riêng từ đầu năm 2025, đã phát hiện gần 1.500 vụ việc lừa đảo qua mạng, gây thiệt hại hơn 1.660 tỷ đồng. Trước thực tiễn đó, Nghị quyết 05 ra đời được kỳ vọng sẽ đưa tài sản mã hóa thực sự trở thành kênh huy động vốn hợp pháp, an toàn, minh bạch, hiệu quả với doanh nghiệp, đồng thời tránh lặp lại những hệ lụy từ sự thiếu hiểu biết và đầu cơ tài chính.

Ông Phùng Công Sưởng, Tổng Biên tập Báo Tiền Phong phát biểu tại Tọa đàm

TS. Cấn Văn Lực, Chuyên gia kinh tế trưởng - ngân hàng BIDV, đã làm rõ hơn về quy mô và tính cấp thiết của việc quản lý thị trường này. Ông nhấn mạnh dòng tiền hơn 220 tỷ USD này vẫn chưa được quản lý và định hướng rõ ràng, trong khi Việt Nam cần khoảng 300 tỷ USD mỗi năm cho đầu tư phát triển, cho thấy tầm quan trọng của việc khơi thông nguồn vốn từ thị trường tài sản số. Ông Lực cũng lưu ý rằng Việt Nam có tỷ lệ người tham gia thị trường tài sản mã hóa (khoảng 21% dân số), chỉ sau Hàn Quốc. Vì vậy, rủi ro mất tiền và thiếu cơ chế bảo vệ khiến không ít nhà đầu tư “trắng tay” mà không biết kêu ai và việc thất thu thuế từ các giao dịch tài sản mã hóa đang là một vấn đề lớn. Do đó, ông Lực khẳng định Nghị quyết 05 là bước ngoặt trong quản lý tài sản mã hóa tại Việt Nam, mở ra giai đoạn chuyển đổi quan trọng nhằm hợp pháp hóa và quản lý loại hình tài sản mới.

TS. Cấn Văn Lực, Chuyên gia kinh tế trưởng BIDV phát biểu tại Tọa đàm

Các chuyên gia kinh tế đều thống nhất rằng, Nghị quyết 05/NQ-CP là một bước tiến lịch sử trong cơ chế quản lý tài chính của Việt Nam. TS. Nguyễn Trí Hiếu, chuyên gia Kinh tế Tài chính - Ngân hàng nhận định: “Việt Nam đang bước vào một giai đoạn mới của kinh tế số, nơi tài sản số và công nghệ Blockchain trở thành động lực tăng trưởng.” Ông đánh giá việc Chính phủ mạnh dạn đưa ra một khung pháp lý để luật pháp hóa thị trường tài sản mã hóa là một xu hướng chung của toàn cầu, đồng thời chỉ ra điểm mạnh cốt lõi của Nghị quyết 05 là tập trung vào khái niệm "Tài sản thực được mã hóa" dựa trên tài sản có giá trị như bất động sản. Việc mã hóa tài sản trong lĩnh vực bất động sản, vốn có giá trị lớn và sức hấp dẫn cao, được kỳ vọng tạo ra kênh huy động vốn hiệu quả, giảm phụ thuộc vào tín dụng ngân hàng, giúp doanh nghiệp chủ động dòng vốn và nhà đầu tư có thêm lựa chọn sinh lời mới. Bên cạnh đó, việc công nhận tài sản mã hóa cũng tạo cơ hội thu hút nguồn vốn đầu tư nước ngoài vào Việt Nam.

Tuy nhiên, TS. Nguyễn Trí Hiếu cũng là người đặt ra những vấn đề cốt lõi về rủi ro và giải pháp cần được hoàn thiện. Ông đặc biệt cảnh báo về nguy cơ rửa tiền thông qua tài sản mã hóa, vì thị trường này tạo cơ hội cho tội phạm chuyển tiền xuyên biên giới dễ dàng hơn. Để ngăn chặn, ông đề xuất mạnh mẽ rằng trong tương lai, tất cả những người sử dụng đồng tiền số phải qua hệ thống ngân hàng. Hệ thống ngân hàng sẽ sàng lọc vấn đề rửa tiền và từ đó có thể ngăn chặn hành vi này. Ông cũng đặt câu hỏi về trách nhiệm lưu ký tài sản và định giá tài sản đã được mã hóa, đây là những lỗ hổng pháp lý có thể làm suy giảm niềm tin nếu không được giải quyết triệt để. Một đề xuất chiến lược quan trọng khác của ông là việc Ngân hàng Nhà nước cần đẩy nhanh tiến độ nghiên cứu về tiền kỹ thuật số do Ngân hàng Trung ương phát hành, bởi việc thanh toán trên sàn giao dịch tài sản số trong tương lai cần sử dụng tiền số pháp định để đảm bảo tính đồng bộ và kiểm soát của cơ chế quản lý.

TS. Nguyễn Trí Hiếu, Chuyên gia Kinh tế Tài chính - Ngân hàng phát biểu tại Tọa đàm

Về khía cạnh công nghệ và hạ tầng, ông Phan Đức Trung, Chủ tịch Hiệp hội Blockchain và Tài sản số Việt Nam (VBA), đã mang đến góc nhìn sâu sắc về thách thức. Ông phân tích rằng, công nghệ Blockchain là nền tảng lưu trữ dữ liệu phân tán, có chi phí lưu trữ lớn nhưng đổi lại mang lại tính minh bạch và khả năng truy xuất rẻ khi cần kiểm tra. Ông Trung cảnh báo rằng, thách thức lớn nhất của Việt Nam khi triển khai là vấn đề cơ bản về hạ tầng: “Công nghệ có thể tiên tiến đến đâu, thì quay trở lại vẫn là vấn đề rất cơ bản: lưu trữ, truyền dẫn và pháp lý”. Ông cũng đề xuất Việt Nam cần học hỏi mô hình từ Trung Quốc, nơi đã xây dựng các điểm dữ liệu tập trung để tối ưu chi phí và kiểm soát chặt chẽ, đồng thời nhấn mạnh dữ liệu chính là trái tim của hệ thống.

Ông Phan Đức Trung, Chủ tịch Hiệp hội Blockchain và Tài sản số Việt Nam phát biểu tại Tọa đàm

Từ góc độ cơ quan quản lý, ông Tô Trần Hòa, Phó Trưởng ban Phát triển thị trường Chứng khoán khẳng định Bộ Tài chính và SSC đã tích cực xây dựng kế hoạch triển khai chi tiết, bao gồm quy trình tiếp nhận, xử lý hồ sơ và quy trình giám sát thị trường tài sản mã hóa, cùng với việc xây dựng các quy định về thuế và kế toán. Ông Hòa cũng thừa nhận việc Điều 6 của Nghị quyết 05 quy định tài sản mã hóa chỉ được chào bán, phát hành cho nhà đầu tư nước ngoài là xuất phát từ tinh thần thận trọng nhằm bảo vệ nhà đầu tư trong nước trong giai đoạn đầu, bởi: “Năng lực hiểu biết của nhà đầu tư Việt Nam còn thấp, trong khi thời gian qua đã xảy ra nhiều vụ lừa đảo tài sản số. Tiền bị chuyển đi trong tích tắc, việc truy hồi hoặc bồi thường gần như bất khả thi.” Dù vậy, ông bày tỏ niềm tin và đề xuất mở rộng: “Khi có những doanh nghiệp đầu tiên được cấp phép thì chúng ta sẽ có bức tranh tổng thể của thị trường chính xác hơn... Chúng tôi tin rằng, dù đi sau, với quyết tâm của các bộ, ngành và sự đồng hành từ cộng đồng công nghệ, Việt Nam sẽ sớm khẳng định vai trò tại khu vực trong lĩnh vực còn rất mới mẻ này”.

Ông Tô Trần Hòa, Phó Trưởng ban Phát triển thị trường Chứng khoán, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước 

Nhìn lại toàn bộ những phân tích tại Tọa đàm, có thể thấy rõ con đường đưa tài sản số ra khỏi "vùng xám" đã được các chuyên gia phân tích chi tiết và định vị con đường cần hướng tới. Giờ đây, thử thách không còn là tranh cãi về sự tồn tại của thị trường, mà là tốc độ và sự đồng bộ trong hành động để chuyển hóa tiềm năng thành sức mạnh quốc gia. Nghị quyết số 05/NQ-CP đã tạo ra cơ hội lịch sử để Việt Nam kiểm soát và khai thông nguồn vốn hơn 220 tỷ USD đang tồn tại ngoài hệ thống. Để đạt được mục tiêu cần tập trung giải quyết dứt khoát ba vấn đề cốt lõi: Xây dựng hệ thống Blockchain/hạ tầng dữ liệu quốc gia để giảm thiểu chi phí và tăng khả năng truy vết; thiết lập "lá chắn" chống rửa tiền ngay tại cửa ngõ thanh toán qua ngân hàng và hoàn thiện khung pháp lý về định giá, lưu ký tài sản. Chỉ khi giải quyết đồng bộ những vấn đề này, Việt Nam mới có thể bứt phá, khẳng định được tầm vóc và vị thế tiên phong trong kỷ nguyên kinh tế số toàn cầu.